چرا موهایم خزانی می‌شود؟

دلایل ریزش مو و راه‌های رهایی از آن
البته این موضوع در همه افراد چنین تاثیری ندارد و هستند افرادی که با این قضیه کنار می‌‌آیند و این مساله آنان را چندان دچار نگرانی و اضطراب نمی‌کند.

امروز متاسفانه شیوع ریزش مو بخصوص در خانم‌ها و دخترهای جوان رو به افزایش است و علت این مساله هنوز کاملا مشخص نیست.

شاید افزایش استرس‌های روحی، استرس‌های ناشی از زندگی در شهرهای بزرگ، اختلالات هورمونی، تغذیه نامناسب و رژیم‌های غلط غذایی و نیز مواردی مانند سندرم تخمدان (PCO) پلی‌کیستیک که این روزها در بین خانم‌ها بسیار شایع شده است، در این مساله نقش مهمی داشته باشد.

بعضی‌ها معتقدند که طاسی فقط مختص آقایان است و خانم‌ها موهایشان را از دست نمی‌دهند، اما حقیقت چیز دیگری است. میلیون‌ها زن در دنیا هستند که از طاسی رنج می‌برند و هر ساله به تعداد این افراد اضافه می‌شود. آمارها نشان می‌‌دهد که از هر 4 زن یک زن این نوع طاسی را تجربه می‌کند و این معضل می‌تواند آنها را از نظر روحی بسیار آشفته کند و اضطراب و کاهش اعتماد به نفس ناشی از آن روی کیفیت زندگی آنان تاثیر نامطلوب بگذارد.

موها چگونه رشد می‌کنند؟
برای این‌که علت ریزش مو را بهتر بفهمیم باید اطلاع دقیقی از مراحل سیکل رشد مو داشته باشیم، چرا که ممکن است شما در صورت نداشتن اطلاعات کافی ریزش طبیعی مو را یک ریزش غیرطبیعی قلمداد کنید و دچار اضطراب شده و همین استرس و اضطراب خود می‌تواند مقدمات ریزش مو را در شما ایجاد کند و بعکس ممکن است شما بتدریج دچار ریزش مو از نوع بیمار‌گونه آن شده باشید، ولی آن را طبیعی تصور کنید و به دنبال درمان آن نروید و زمانی متوجه قضیه شوید که به این راحتی‌ها نتوان جبران کرد. پس بهتر است اطلاعات خود را درباره ساختمان و مراحل رشد مو بیشتر کنید.

موی انسان به طور طبیعی با یک روش دوره‌ای رشد می‌کند که سیکل رشد مو نامیده می‌شود و شامل یک مرحله رشد و یک مرحله استراحت است. مرحله رشد یک فولیکول با فولیکول هم جوارش متفاوت بوده و به این حالت رشد موزائیکی گفته می‌شود.

مراحل مختلف سیکل رشد مو شامل:

1 ـ‌ مرحله آناژن یا فاز فعال یا فاز رشد که طول مدت آن 8 ـ‌2 سال است.

2 ـ مرحله کاتاژن یا فاز تحلیل رونده که یک مرحله گذراست و طول مدت آن 4 ـ‌2 هفته است.

3 ـ مرحله تلوژن یا فاز استراحت که طول مدت آن حدود 100 روز است.

البته طول مدت هر کدام از این فازها با توجه به سن، شرایط تغذیه، فاکتورهای هورمونی و عوامل فیزیولوژیک و پاتولوژیک بدن تغییر می‌کند. یک فولیکول مو در مرحله آناژن به بلندترین طول خود می‌رسد و مو در محکم‌ترین حالت ممکن قرار گیرد.

بعد از مدتی فولیکول وارد مرحله کاتاژن شده و در این مرحله موها شروع به ریزش می‌کنند و در انتهای موی ریخته شده یک برجستگی سفید رنگ نیز دیده می‌‌شود.

چنانچه روزانه به طور متوسط 50 تا 100 تار از موهایتان هنگام شستشو یا شانه کردن بریزد، اصلا جای نگرانی نیست، چرا که این ریزش کاملا طبیعی است بعد از این مرحله موی شما وارد مرحله تلوژن یا استراحت می‌شود که حدود 2 تا 4 ماه در این حالت به سر می‌برد.

با مهم‌ترین عوامل ریزش مو آشنا شوید
سیکل رشد مو در افراد مختلف متفاوت است در حالت طبیعی با ریزش یک مو، موی جدیدی جایگزین آن می‌شود،‌ اما مشکل زمانی شروع می‌شود که موهای ریخته شده بیشتر و سریع‌تر از موهای رویش یافته جدید باشد، اینجاست که زنگ خطر به صدا در می‌آید و به شما هشدار می‌دهد که دچار ریزش مو شده‌اید. این ریزش مو می‌تواند موقت یا دائمی باشد که بستگی به عامل ریزش مو دارد. قطعا همه ما به دنبال جواب این سوال هستیم که چه عواملی باعث ریزش مو می‌شود؟ البته شناختن این عوامل نه‌تنها به کنترل ریزش کمک می‌کند که نوعی پیشگیری نیز محسوب می‌شود.

بلایی که استرس بر سرمان می‌آورد
شاید شما نیز تجربه کرده باشید که با یک استرس شدید مثل مرگ یکی از عزیزان‌تان، جدایی و... دچار ریزش مو یا ابرو شده‌اید.

استرس می‌تواند عامل مهمی برای ریزش مو محسوب شود. به طور طبیعی 10 ـ 5 درصد از موهای سر در مرحله استراحت به سر می‌برند و با یک استرس شدید درصد زیادی از موها در یک زمان وارد مرحله تلوژن (استراحت)‌ و رشدشان متوقف می‌شود و شما نتیجه این شوک را چند ماه بعد مشاهده خواهید کرد به طوری که موهای در حال استراحت دچار ریزش می‌شوند و این ریزش می‌تواند به حدی شدید باشد که باعث نگرانی شما شود. چون شروع ریزش معمولا چند ماه بعد از آن اتفاق تکان‌دهنده به وجود می‌آید، شاید شما عامل ریزش را به آن نسبت ندهید اما باید بدانید که این مساله یکی از احتمالات قوی برای ریزش مو است ولی نگران نباشید این شرایط موقتی است و طی چند ماه موهای جدید با سیکل طبیعی شروع به رشد می‌کنند.

در برخی اوقات بیماری‌هایی مثل تب شدید، عفونت، آنفلوآنزا یا خستگی شدید ناشی از کار زیاد، مصرف برخی از داروها یا عمل جراحی می‌تواند عامل ریزش مو باشد.

مثلا خیلی شایع است که به دنبال زایمان، خانم‌ها دچار ریزش مو می‌شوند که گاهی تا یک سال هم ادامه پیدا می‌کند یا با مصرف برخی داروها ازجمله پروپرانولول یا وارفارین (ضد انعقاد خون)‌ والپرواستاسدیم که یک داروی ضدتشنج است و برای بیماران مبتلا به صرع تجویز می‌شود و نیز برخی از داروهای ضدافسردگی که فرد احساس می‌کند دچار ریزش مو شده است.

شکایت شایع بسیاری از بیماران پس از عمل جراحی، ریزش مو است. مصرف داروهای بیهوشی عامل این ریزش است که معمولا طی چند ماه برطرف خواهد شد.

یکی از علل نسبتا شایع ریزش مو بویژه در خانم‌ها، رژیم‌های غیرمعقول و کاهش وزن ناگهانی است.

با تغذیه نامناسب، بدن با کمبود ویتامین، پروتئین و آهن مواجه می‌شود و هر کدام از این کمبودها می‌تواند باعث ریزش مو شود، البته جای نگرانی نیست با رفع کمبودها و اصلاح رژیم غذایی ریزش مو متوقف می‌شود.

بهترین رژیم غذایی که پزشکان توصیه می‌کنند رژیم غذایی سرشار از میوه‌جات و سبزیجات تازه است. از مصرف متعادل کربوهیدرات، پروتئین و چربی‌ها هرگز غافل نشوید. همچنین باید بدانید که مصرف برخی ویتامین‌ها مثل ویتامین‌های گروه B و روی برای پیشگیری از ریزش مو بسیار کمک‌کننده است، به همین دلیل به شما توصیه می‌کنیم که از سبوس برنج به دلیل برخورداری از ویتامین‌های گروه B حتما استفاده کنید.

عدم تعادل هورمون‌ها نقش مهمی در ریزش مو دارد. به هم خوردن شرایط درونی و هورمونی بدن باعث ریزش موی شدید می‌شود که این موارد می‌تواند شامل دیابت کنترل نشده، بیماری تیروئید، کلیه، کبد و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باشد. آنچه در این شرایط اهمیت دارد، درمان کامل بیماری است، زیرا تا زمانی که شما از کنار بیماری بی‌توجه بگذرید و اقدام به درمان نکنید، ریزش موی شما ادامه خواهد داشت، بنابر این یافتن علت اصلی ریزش مو اولین و مهم‌ترین گام در درمان آن است.

شایع‌ترین علل ریزش مو

شایع‌ترین علل ریزش مو بخصوص در آقایان ریزش موی هورمونی ـ ارثی یا آندروژنتیک است که اغلب آقایان با درجاتی مختلف دچار این نوع ریزش مو هستند.

همان طور که از نام آن پیداست، 2 فاکتور مهم هورمون آندروژن و ژنتیک نقش اصلی را در این ریزش ایفا می‌کنند.

البته این نوع ریزش مو در خانم‌ها مشاهده می‌شود ولی معمولا باعث نازک شدن و ریزش مو به صورت منتشر در سر می‌شود ولی در آقایان وضع به گونه‌ای دیگر است، یعنی بعد از بلوغ و به دنبال افزایش سطح هورمون‌های آندروژنی، موها نازک شده و ریزش آنها در ناحیه خط رویش مو در قسمت شقیقه‌ها آغاز می‌شود و سپس فرق سر کم‌پشت‌تر و در موارد پیشرفته نیز کل موهای سر جز کناره‌ها و پشت سر می‌ریزد.

هورمون تستسترون در مردان در زمان بلوغ باعث رشد مو در بدن و صورت آنها می‌شود ولی همین هورمون در سلول‌های خاصی از بدن به هورمون‌ قوی‌تر دی‌هیدروتستسترون تبدیل می‌شود که این کار توسط آنزیم 5 ـ آلفاردوکتاز صورت می‌گیرد و ریزش مو از آنجا آغاز می‌شود که این هورمون باعث ضعیف شدن فولیکول مو شده و بتدریج موها نازک‌تر شده و نهایتا دیگر از آن فولیکول مویی رشد نمی‌کند.

این هورمون مخرب بر تمام فولیکول‌های موی سر تاثیر ندارد بلکه تنها بر فولیکول‌های حساس موی سر اثر می‌گذارد.

کوتاه کردن سیکل رشد آنها باعث می‌شود موی ضخیم در فولیکول‌های حساس موی سر به مویی کرکی و نازک تبدیل شود و همین باعث می‌شود یک فولیکول قبل از رسیدن به مرحله آخر رشد به طور زودرس وارد فاز استراحت شده و رشد بیشتر آن متوقف شود و اینجاست که موهای نازک و به‌اصطلاح کرکی، مشاهده می‌شود و طاسی نیز نتیجه نهایی این تهاجم است.

معمولا موهای کناره و پشت سر نسبت به این هورمون مقاوم هستند و نمی‌ریزند و به همین دلیل است که از این موها برای انجام کاشت مو استفاده می‌شود. این موها را وقتی به قسمت جلوی سر پیوند می‌زنند، دیگر نمی‌ریزند.

در مردان و زنانی که ریزش موهای آنان به دلیل این عامل ارثی هورمونی است مصرف برخی هورمون‌ها مثل هورمون‌هایی که در بدنسازی استفاده می‌شود مانند تستسترون و ناندرولون می‌تواند ریزش موی آندروژنتیک را در آنها تشدید و تسریع کند پس چنین اشخاصی هرگز نباید از این هورمون‌ها استفاده کنند.

بعضی‌ها معتقدند طاسی فقط مختص آقایان است و خانم‌ها موهایشان را از دست نمی‌دهند، اما در حقیقت میلیون‌ها زن در دنیا هستند که از طاسی رنج می‌برند و هر ساله به تعداد این افراد اضافه می‌شود

یکی از باورهای اشتباه در بین مردم این است که تصور می‌کنند چربی زیاده از حد کف سر موجب ریزش موی آنها می‌شود در حالی که چنین چیزی واقعیت ندارد بلکه عاملی که موجب ریزش موی آنها شده است، باعث تحریک غدد چربی پوست سرشان شده و به همین دلیل است که بیشتر افرادی که ریزش موی آندروژنتیک دارند از پوست و موی چربی نیز برخوردار هستند.

از دیگر پارامترهایی که به عنوان عامل ریزش مو می‌توان در اینجا به آن اشاره کرد، سن است. بخصوص در خانم‌ها، همزمان با شروع یائسگی این مشکل را در بسیاری از آنها می‌توان دید.

که به یکباره دچار کاهش تراکم موهایشان می‌شوند.

این مشکل 2 دلیل دارد؛ یکی ریزش وابسته به سن و دوم وابسته به تغییرات هورمونی.

هورمون استروژن که حافظ مو در برابر ریزش موی آندروژنتیک است در این زمان کاهش چشمگیری پیدا می‌کند و در نتیجه فرد دچار ریزش قابل توجهی از موهای سر می‌شود شاید شما هم شنیده باشید که برخی از خانم‌ها ادعا می‌کنند که روسری و مقنعه یا چادر موجب می‌شود که موهایشان سریع چرب شود و بخصوص در فصل گرما تعریق زیاد و چرب شدن سریع موهایشان زیر چنین پوششی باعث ریزش مویشان می‌شود ولی چنین ادعایی هرگز جنبه علمی ندارد.

چنانچه فرد از هر نظر سالم باشد و همچنین مشکل ژنتیکی نداشته باشد، هرگز به خاطر استفاده از روسری یا مقنعه دچار ریزش مو نمی‌شود.

سوالی که ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد و حتما سوال بسیاری ازخانم‌هاست این است که آیا استفاده از رنگ مو باعث ریزش مو می‌شود؟

طبق تحقیقات، رنگ مو اثر چندانی در ریزش مو ندارد، گرچه نمی‌توان از تاثیر منفی که بر ساقه مو می‌گذارد چشم‌پوشی کرد، زیرا رنگ مو اغلب موها را کدر و شکننده می‌کند جالب است بدانید برخی خانم‌ها حتی ادعا می‌کنند رنگ کردن موها موجب بهبود ریزش موهایشان می‌شود.

وقتی مو سکه‌ای می‌ریزد
نوع دیگری از ریزش مو که شیوع نسبتا زیادی هم دارد، ریز موی سکه‌ای است. به این معنا که ناحیه محدودی از سر مثلا به اندازه یک سکه یا بزرگ‌تر دچار ریزش کامل موها می‌شود.

از مشخصه چنین ریزشی این است که هیچ التهاب و پوسته ریزی در آن ناحیه وجود ندارد. این نوع ریزش مو، هم در خانم‌ها و هم در آقایان دیده می‌شود، البته در مردان حتی ممکن است در ناحیه ریش نیز رخ دهد.

این نوع ریزش مو در حقیقت بر اثر حمله سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو به وجود می‌آید که خوشبختانه چنین ریزشی اغلب موقتی است .

جالب است بدانید موهای سفید از حمله سیستم ایمنی در امان هستند. اگر شما نیز چنین مشکلی داشته‌اید حتما دیده‌اید که بعد از درمان، هنگام رشد مجدد ابتدا موها سفید هستند و بتدریج به رنگ قبلی خود برمی‌گردند.

منبع:.jamejamonline.ir -دکتر بهروز باریک بین متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی‌