توجه به چند نکته در امر ازدواج

مهریه سنگین

تردید نداریم که ازدواج یک امر طبیعی است و دختر و پسر بر اساس تمایلات طبیعی با یکدیگر ازدواج می کنند . از آن جا که انجام امور طبیعی باید به طور سهل و ساده انجام شود ، هر نوع قید و بندی تحقق این امر طبیعی را دشوار و سخت می کند . بدیهی است تأخیر و یا عدم انجام امور طبیعی نیز موجب به هم خوردن تعادل جسمی و روانی فرد خواهد شد .
از این گذشته آیین اسلام دین سهل و ساده ای است و هیچ گونه دشواری در آن وجود ندارد . به همین مناسبت پیامبر بزرگوار (ص) در تمام ازدواجهایی که خود انجام داد و همچنین در ازدواج دختران خویش هرگز مهریه را سنگین قرار نداد .
رسول خدا (ص) عقیده داشت یکی از نشانه های ازدواج استوار آن است که میزان مهریه سبک باشد . بنابراین برای استحکام بخشیدن به زندگی خانوادگی ، باید از مهریه های سنگین اجتناب کنیم . رسول خدا (ص) در فرازی فرمودند:
هر کار دشوار و سختی حرام است و در آیین اسلام اساساً دشواری و مشکل وجود ندارد .
مهریه سنگین نشانه عدم اعتماد به مرد است و بدیهی است که پس از گذشت مدت کوتاهی مرد خانه متوجه این نکته شده ، رفتار و کردارش تغییر خواهد یافت و گرمی و نشاط خانه از بین رفته ، سردی جایگزین آن خواهد شد . از این گذشته مرد یا زن ناصالح را هرگز نمی توان با تعیین مهریه های سنگین به صلاح و هدایت آورد ، بلکه مهریه سنگین ، بد را بدتر می کند .

ازدواج با مرد شرابخوار
یکی از اصولی که باید در موقع ازدواج بدان توجه داشت اجتناب و پرهیز از ازدواج با مرد شرابخوار است و بدیهی است که همه محرمات شرعی بر اساس عقل و منطق است .
روی این اصل کسی که از منکرات دوری نمی کند خود را در حد حیوان قرار می دهد . به عبارت دیگر در چنین شرایطی انسان خود را از موقعیت انسانی تنزل داده ، رفتارهایی از او صادر می شود که با شأن انسانیت سازگار نیست . همه می دانیم که امتیاز انسان از حیوان ، عقل و خرد است . بنابراین وقتی فردی این وجه تمایز را از خود بر کنار کند ، در رده حیوانات قرار خواهد گرفت .
مطالعه دینی این واقعیت را بر همگان آشکار می کند که شخص دیوانه تکلیف ندارد . چنان که از رسول خدا نقل شده است که فرمودند : حکم تکلیف از کودکان و دیوانگان برداشته شده است . پس مشخصه انسان از حیوان برخورداری او از عقل و خرد است . خداوند در عظمت و تعالی نیروی خرد می فرماید : همانا انسان های خردمند و عاقل هستند که پند پذیرند .
با توجه به مقدمات ذکر شده به خوبی آشکار می شود که فلسفه عدم جواز ازدواج با افراد شراب خوار چیست و چرا نباید با چنین افرادی پیمان ازدواج بست . از امام رضا علیه السلام نیز نقل شده است که فرمودند : پرهیز کن از این که با مرد شرابخوار پیمان ازدواج ببندی .
مطالعه و بررسی کتاب های آسمانی و روایات و احادیث همه حاکی از آن است که حرمت استفاده از شراب در جمیع ادیان الهی وجود داشته و این امر چیزی نبوده است که آیین اسلام به تنهایی آن را حرام کرده باشد . از همین نکته به فساد و تباهی کلی شراب و نیز به تباهی و فساد شخص شراب خوار می توان پی برد .

ازدواج با شریک نادان
از رسول خدا نقل شده است : از ازدواج با شریک نادان بپرهیزید ، زیرا همدمی و مصاحبت با او تضییع ( تباهی ) عمر و گرفتاری است و فرزند شخص نادان نیز تباه و ضایع می شود .
از حضرت عیسی (ع) نقل شده است که فرمود: به اذن پروردگار بیماران را شفا دادم و مردگان را زنده گردانیدم ، ولی نتوانستن فرد نادان را درمان کنم .
در باب آداب معاشرت و دوستی نیز از مجالست و مصاحبت با افراد نادان پرهیز داده شده است . در خلال همین روایات استدلال شده که دشمن دانا به از دوست نادان است ، زیرا دوست نادان می خواهد خوبی کند ، ولی در اثر کمبود عقل به دوست خود ضرر و زیان می رساند .
امام محمد باقر علیه السلام فرمود که پدرم امام زین العابدین درباره ی مجالست با شخص نادان چنین می فرمود : پسرم هرگز با شخص نادان معاشرت مکن و از دوستی با وی پرهیز کن . همیشه از او دوری گزین و هرگز با او مباحثه و مجادله مکن ، زیرا شخص نادان نه خود دانش دارد و نه دانش دانشمندان به او سودی می دهد .
براساس محتوای برخی از روایات ، شخص نادان به فرد ساده لوح و زود باور نیز تعبیر شده است . به عبارت دیگر نشانه حماقت این است که اگر کسی چیزی را که تحقق آن امکان پذیر نیست بگوید ، شخص نادان آن را باور کرده ، می پذیرد ، در حالی که فرد عاقل آن را نپذیرفته و رد می کند .
در روایات ازدواج ، هشدار داده اند که مراقبت کنید و ببینید مونس و انیس دائمی شما چه کسی می خواهد باشد.
از این نوع روایات به خوبی آشکار می شود که همسر انسان باید عامل انس و مودت و صمیمیت باشد ، حال آنکه شریک نادان شایسته چنین مقام و منزلتی نیست و محصول یک عمر زندگی با چنین فردی موجب تضییع عمر و پیری زودرس است . چنان که در برخی از روایات آمده است که بعضی ها در اثر چنین ازدواج هایی به پیری زودرس رسیده اند .
جوانان باید هشیار و بیدار باشند و به جای فریفته شدن به زیبایی و جمال ، از عقل و خرد همسر جویا شوند تا مبادا گرفتار شریک نادانی گردند که ازدواج کردن با وی همان و بدبختی همان . بدیهی است که با صحبت کردن با فرد و مطالعه و دقت در میزان عقل و شعور پدر و مادر وی می توان تا حدودی به رشد و ضعف عقلی شخص پی برد.